Mimo licznych różnic, które dzielą ludzi żyjących w różnych epokach w historii świata, każdy przedstawiciel naszego gatunku, w swoim życiu musiał zmagać się z podobnymi problemami. Rozwój świata, który miał miejsce na przestrzeni wieków, nie wyzwolił nas od doświadczania pewnych stanów. Ludzkie doświadczenia są uniwersalne, rozterki trapiące ludzi np. w średniowieczu, towarzyszą także nam, ludziom XXI wieku.
W swoim kolażu zatytułowanym „Weltschmerz” hiszpański artysta David Trullo ukazał w zestawieniu zdjęcie współczesnego człowieka i obraz z epoki romantyzmu. Oba twory przedstawiają mężczyzn stojących na krawędzi, którzy wpatrują się w horyzont. W takich sytuacjach ludzie często poddają się głębokiej zadumie, refleksji na temat swojego życia. Mimo widocznej różnicy prezencji i otoczenia postaci, można wywnioskować, że kłębią się w nich zbliżone odczucia. Sugeruje to również tytuł kolażu, słowo „weltschmerz” w języku niemieckim oznacza smutek wynikający z myśli o niedoskonałości świata lub ból istnienia. Wskazuje to na to, że postęp technologiczny i liczne udogodnienia, które ułatwiają żywot człowieka doczesnego, nie chronią nas przed odczuwaniem bólu i zwątpienia, rzeczy tak doskonale znanych naszym przodkom żyjącym w epoce romantycznej.
W chwilach zwątpienia często szukamy odpowiedzi w dziełach stworzonych nawet setki lat przed naszym przyjściem na świat. Oczekujemy, że autor żyjący w tak odmiennych czasach niż nasze, będzie w stanie udzielić nam odpowiedzi na pytania, które zadajemy sobie dziś. W takiej sytuacji znalazł się tytułowy bohater powieści „Portret Doriana Graya” irlandzkiego pisarza Oscara Wilde. Młody chłopiec, zagubiony i błądzący w życiu, pod wpływem lektury postanawia zmienić swoje losy. Jedna z książek, którą otrzymał od swojego przyjaciela, tak go zainspirowała, że postanowił żyć w sposób opisywany w powieści. Wcześniej nawet nie sądził, że mógłby aż w takim stopniu identyfikować się z fikcyjnym bohaterem, i że ktoś przeżywał dokładnie te same trwogi, w których odczuwaniu Dorian dotychczas czuł się osamotniony.
Uniwersalizm ludzkich doświadczeń objawia się też w ponadczasowości danych utworów literackich. Dramat „Dziady, część III” Adama Mickiewicza jest przykładem dzieła, którego przekazywane wartości mimo upływu lat nie tracą na wartości. Utwór zawiera przykład postawy patriotycznej, która jest godna naśladowania i pożądana w dzisiejszych czasach. Wewnętrzna walka toczona przez głównego bohatera jest przykładem walki, z którą wielu ludzi miała, lub będzie miała do czynienia.
Mimo zmieniającego się świata, ludzkie wnętrze jest niezmienne. Nieważne, w jakiej epoce żyje człowiek, nie jest on w stanie uchronić się przed wewnętrznymi rozterkami i problemami. Wyjaśnia to fenomen, że w przedwiecznych utworach możemy znaleźć odzwierciedlenie naszych uczuć i przemyśleń. Bycie człowiekiem wiąże się nierozerwalnie z szeregiem zjawisk, takich jak zwątpienie, których bieg historii nie jest w stanie wyeliminować. Gdyby było to możliwe, ludzkie życie stanowiłoby wręcz utopię.
Uniwersalizm ludzkich doświadczeń w literaturze.
